Jednym z najnowszych trendów w obszarze działalności innowacyjnej przedsiębiorstw jest odchodzenie od modelu innowacji powstających w zamkniętych laboratoriach na rzecz modelu innowacji otwartych. W Stanach Zjednoczonych, Niemczech i krajach skandynawskich obserwować można budowanie przewagi konkurencyjnej na bazie popytowego podejścia. W państwach tych wdrażane są programy wspierania działalności innowacyjnej, w ramach których kluczowym elementem są pomysły pozyskiwane od konsumentów.
Istotą popytowego podejścia do innowacji jest bezpośrednie zaangażowanie użytkowników w procesy rozwoju produktów i usług. W ten sposób realizowane są ich oczekiwania, poszukiwane i ujawniane sposoby zaspokojenia potrzeb. Proces ten wymaga zastosowania odpowiednich metod i technik badań wśród użytkowników, pozwalających na identyfikowanie rzeczywistych potrzeb, a następnie wprowadzanie tej wiedzy w procesy projektowania i produkcji.
„Żywe laboratoria” najszybciej przyjęły się w krajach skandynawskich, gdzie widoczne jest budowanie strategii rozwoju innowacji w oparciu o koncepcję popytowego podejścia i model partnerstwa publiczno – prywatno – obywatelskiego. W Polsce problematyka innowacji pochodzących od użytkowników oraz ich praktyczne wykorzystanie w formie „żywych laboratoriów” jest w początkowej fazie rozwoju. Możliwości wykorzystania nowej formy organizacji działalności innowacyjnej są determinowane potencjałem tkwiącym we współpracy przedsiębiorstw, instytucji badawczych, samorządów, instytucji i społeczności lokalnych.
Koncepcja popytowego podejścia do innowacji
Sposoby kreowania nowych produktów i usług w przeciągu ostatnich dekad zmieniały się wraz z poszukiwaniem źródeł przewagi konkurencyjnej. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych o pozycji na rynku decydowała możliwość obniżenia kosztów. W kolejnych dwóch dekadach przewag upatrywano w czynnikach decydujących o jakości i tempie produkcji. Po roku 2000 rozpoczął się okres poszukiwania źródeł konkurencyjności w obszarze działalności innowacyjnej. Jednocześnie takie zjawiska, jak rozpowszechnienie wiedzy w skali globalnej, wzrost intensywności badań w ośrodkach akademickich oraz rosnąca aktywność instytucji finansowych, dostarczających kapitału na realizację innowacyjnych projektów, spowodowały istotne zmiany w procesach rozwoju innowacji.
W wyniku upowszechnienia wiedzy, w otoczeniu zaczęło pojawiać się wiele nowych rozwiązań, a realizowane wewnątrz korporacji prace badawcze stawały się coraz mniej efektywne. W takich warunkach model rozwoju innowacji w postaci zamkniętych wewnątrz firm laboratoriów badawczych tracił na znaczeniu, a w jego miejsce zaczął być upowszechniany model otwartych innowacji (open innovation), w ramach którego źródłem innowacji są rozwiązania powstające zarówno w firmie jak i poza nią. Firmy zaczęły rozwijać pomysły, których nie były autorami, jak również udostępniać swoje rozwiązania innym organizacjom. Jednocześnie w proces rozwoju innowacji zaczęto włączać innych uczestników rynku. Wynikało to z nowego sposobu postrzegania procesu tworzenia innowacji, wymagającego udziału podmiotów z różnych obszarów działalności. Zapoczątkowało to rozwój współpracy środowiska naukowego z przedsiębiorcami, wzrosło zainteresowanie konsumentem i potrzebą dostosowania oferty do jego potrzeb.
Przykładem otwierania się przedsiębiorstw na potrzeby odbiorców są badania marketingowe, dzięki którym firmy uzyskują wiedzę na temat oczekiwań swoich klientów. Badania te przestały być jednak wystarczające a przedsiębiorstwa zaczęły włączać użytkowników swoich produktów w proces ich powstawania. Warunkiem funkcjonowania nowego podejścia jest przygotowanie przez firmę odpowiedniej infrastruktury, umożliwiającej użytkownikom współpracę zarówno z firmą, jak i między sobą.
Czynniki, które warunkują współtworzenie przez klientów nowych produktów to: dialog, dostęp, ocena ryzyka i transparentność. Dialog obejmuje przepływ wiedzy między firmą a użytkownikami, którzy włączają się w proces tworzenia wartości danej firmy. Kolejny etap stanowi zaoferowanie użytkownikowi dostępu do produktu na etapie jego projektowania. Dla firmy wiążą się z tym pewne zagrożenia, związane ze wzrostem świadomości użytkowników. Konsumenci współtworzący produkty przestają być nieświadomą grupą, na którą można oddziaływać przy pomocy narzędzi marketingowych. W takim przypadku transparentność informacji staje się warunkiem zbudowania zaufania między firmą a jej klientami.
Na rolę użytkowników w procesie tworzenia innowacji już pod koniec lat siedemdziesiątych wskazywał Eric von Hippel twierdząc, że konsumenci najszybciej dostrzegają potrzebę udoskonaleń lub wdrażania rozwiązań wnoszących nowe wartości. Włączanie użytkowników określa się obecnie mianem popytowego podejścia do innowacji (User – Driven Innovation, UDI) i definiuje się jako proces wykorzystywania wiedzy konsumentów w celu określenia nowych możliwości kreowania wartości, czyli udoskonalenia produktów i usług oraz opracowania nowych koncepcji. Konsument nie jest w tym przypadku jedynie potencjalnym źródłem informacji lecz aktywnym uczestnikiem procesu, proponującym swoje rozwiązania i mającym wpływ na kształt nowego produktu lub usługi.
Swoją koncepcję Eric von Hippel rozwijał w kolejnych latach w odniesieniu do tzw. wiodącego użytkownika.
W ramach popytowego podejścia wyróżnił dwa nurty stosowane w procesie rozwoju innowacji:
1) „Masowy użytkownik” – jest to podejście, które koncentruje się na identyfikacji ukrytych potrzeb konsumentów oraz ich kreatywnym myśleniu w celu poprawy, ulepszenia kształtu, wyglądu lub innych elementów produktu, który już istnieje na rynku. Ciężar innowacji ponosi przedsiębiorstwo a użytkownik jest jedynie opiniodawcą.
2) „Wiodący użytkownik” – polega na poszukiwaniu oraz tworzeniu nowych rozwiązań, które pochodzą od konsumentów, na zewnątrz przedsiębiorstwa. Rola użytkownika nie ogranicza się jedynie do zgłaszania opinii na temat gotowych produktów lecz obejmuje rozwijanie własnych pomysłów, samodzielnie lub we współpracy z przedsiębiorstwem.
W odniesieniu do stosowanych metod badań potrzeb użytkowników należy podkreślić, że są one bardzo zróżnicowane. W przypadku „masowego użytkownika” obejmują zbieranie pomysłów, ulepszanie lub zmianę cech istniejących produktów. Stosuje się takie techniki, jak obserwacja, burze mózgów, warsztaty, testowanie projektowanych przez użytkowników rozwiązań, metody polegające na tworzeniu przez konsumentów projektów i pomysłów powstających w trakcie użytkowania produktów. Pozwala to na stworzenie produktów sprawdzonych w działaniu.
Metody właściwe dla „wiodącego użytkownika” wykorzystywane są poza firmą i polegają na identyfikowaniu rozwiązań tworzonych przez konsumentów. Nowością w programach współpracy z użytkownikami jest wyposażanie ich w specjalne narzędzia i pakiety programów komputerowych, umożliwiające im samodzielne tworzenie własnych projektów a następnie prototypów nowych produktów, zaspakajających ich indywidualne potrzeby. W kolejnej fazie odbywa się przeglądanie i testowanie projektów. Stosowane są techniki dyskusji grupowych lub testy. Przeprowadzone testy badawcze pozwalają na wyselekcjonowanie najlepszych pomysłów.
Przedmiot innowacji kreowanych przez użytkowników może być bardzo zróżnicowany. Innowacje mogą dotyczyć zarówno produktów jak i usług, organizacji procesów i technologii. Kategorię użytkowników tworzą nie tylko konsumenci indywidualni ale również przedsiębiorstwa i instytucje. Często same firmy zachęcają swoich pracowników do zgłaszania innowacyjnych rozwiązań. Istotne znaczenie dla zastosowania popytowego podejścia do innowacji mają technologie informatyczne i komunikacyjne, w tym nowej generacji Internet Web 2.0, który umożliwia tworzenie i publikowanie treści przez użytkowników.
Współpraca z konsumentami, mająca na celu pozyskanie innowacyjnych pomysłów, rozwijana jest głównie przez duże koncerny. Małe przedsiębiorstwa rzadko wykazują aktywność w tym zakresie, chociaż są bardziej elastyczne pod względem rozwoju asortymentu towarów i cech produktów. W celu pobudzania innowacyjności w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw w wielu państwach uruchamiane są specjalne programy. Do takich rozwiązań należy tworzenie platformy współpracy firm i użytkowników określanych mianem „żywych laboratoriów”.
Istota działalności „żywych laboratoriów”
Koncepcja popytowego podejścia do innowacji została wykorzystana do tworzenia tzw. living labs. W tłumaczeniu na język polski funkcjonują określenia „żywe laboratoria” lub „żywe centra innowacji”. Pojęcie to oznacza obszary miast, wsi, gmin, ośrodków akademickich, gdzie tworzone są innowacje w oparciu o nowoczesne technologie. Nowe rozwiązania mogą mieć przy tym charakter technologiczny, organizacyjny, biznesowy i społeczny. Proces rozwoju innowacji zachodzi w wyniku współdziałania firm, instytucji badawczych, władz samorządowych oraz lokalnych społeczności. Pojęcie „żywe laboratoria” odnosi się również do metodyki prowadzenia prac badawczo – wdrożeniowych, w ramach której innowacyjne produkty i usługi są opracowywane w warunkach rzeczywistych. Konsument staje się źródłem innowacji, a nie tylko obiektem testów i dostarczycielem informacji niezbędnych do udoskonalenia produktów.
Idea „żywych laboratoriów” powstała w ramach powołanej w 2004 r. międzynarodowej grupy eksperckiej AMI@Work Family of Communities współpracującej z Komisją Europejską. W kolejnych latach istotną rolę w popularyzowaniu idei „żywych laboratoriów” odgrywała utworzona w grudniu 2006 r. Europejska Sieć Żywych Laboratoriów (The European Network of Living Labs – ENoLL). Jest to organizacja mająca na celu wspieranie procesów innowacyjnych oraz upowszechnianie idei otwartych innowacji z udziałem użytkowników zarówno w Europie jak i poza. Najwięcej laboratoriów powstało w krajach skandynawskich. Firmy z całej Europy testują swoje produkty w tych krajach, ponieważ mieszkańcy tych państw najchętniej uczestniczą w tym procesie. Co roku do ENoLL przyjmowani są nowi członkowie. Na koniec marca 2015 r. liczba zrzeszonych laboratoriów wynosiła 370, w tym 4 z Polski.
Działalność „żywych laboratoriów” realizowana na zasadzie popytowego podejścia do innowacji obejmuje wspólne projektowanie wyrobów i usług przez producentów i użytkowników, odkrywanie ukrytych zastosowań, zachowań i możliwości rynkowych, testowanie nowych rozwiązań, ocenę koncepcji, produktów i usług według przyjętych kryteriów.
Korzyści z udziału w „żywym laboratorium” stanowiącym partnerstwo firm, uczelni, samorządów, instytucji i społeczności lokalnych odnoszą wszyscy uczestnicy. Udział użytkowników przynosi oszczędności ze względu na wcześniej rozpoznane potrzeby i preferencje. Ma to istotne znaczenie z tego względu, że 70-80% nieudanych produktów i usług wynika nie z braku stosowania nowych technologii, ale z powodu niezrozumienia potrzeb konsumentów. Użytkownicy kreują określone produkty i usługi, które są dopasowane do potrzeb nabywców w wyniku czego przynoszą oszczędności. Małe i średnie przedsiębiorstwa w wyniku korzystania z zasobów laboratoriów mają możliwość wejścia na nowe rynki. W przypadku dużych firm współpraca z innymi firmami przyczynia się do zwiększenia efektywności procesu innowacji. Jeśli chodzi o instytucje badawcze, kreowanie współpracy pomiędzy sferą biznesu, obywatelami i władzami publicznymi służy tworzeniu systemu innowacji, integrującego technologie i społeczeństwo, zwiększającego dochody z inwestycji w prace badawczo – rozwojowe. Laboratoria odgrywają także istotną rolę w wypełnianiu luk, w tym w szczególności na etapie pomiędzy tworzeniem nowych produktów a ich wprowadzeniem na rynek.
Przykłady działających w krajach skandynawskich i w Polsce „żywych laboratoriów” wskazują na szeroki wachlarz możliwości wsparcia oraz na zaangażowanie w ten proces zarówno podmiotów publicznych, jak i prywatnych. Działania w nich podejmowane mają charakter rozwojowy, badawczy i edukacyjny. „Żywe laboratoria” służą rozwojowi innowacji między innymi w zakresie ochrony środowiska, rozwoju przedsiębiorczości, likwidacji wykluczenia społecznego, ochrony zdrowia i poprawy jakości życia.
Jeśli chodzi o stopień rozwoju polityki otwartych innowacji, w tym wykorzystanie popytowego podejścia do innowacji, w większości krajów Unii Europejskiej jest ona w początkowym stadium rozwoju. Realizowana polityka wsparcia odnosi się zazwyczaj do poziomu narodowego, bez uwzględniania specyfiki regionów. Programy wsparcia w sektorze usług dotyczą sektora technologii informatycznych i komunikacyjnych, finansów, usług dla biznesu, logistyki, turystyki, przemysłów kreatywnych, nauk biologicznych i medycznych. Najbardziej rozwinięte mechanizmy stworzyły kraje skandynawskie. Polityka ta obejmuje zazwyczaj cztery kierunki: rozwój kompetencji, ułatwienia finansowe i podatkowe w zakresie działalności innowacyjnej, zapewnienie odpowiedniej infrastruktury oraz stworzenie odpowiedniego środowiska regulacyjnego.
Jako przykład polityki rozwoju innowacji na bazie popytowego podejścia mogą posłużyć programy realizowane w Finlandii i Wielkiej Brytanii. W Finlandii popytowe podejście do innowacji stanowi kluczowy element narodowej strategii innowacji. Podejście fińskie kładzie nacisk na potrzeby społeczne, takie jak opieka zdrowotna oraz na obywateli i rząd jako głównych użytkowników innowacji. Służy temu plan działań na rzecz popytowego podejścia do innowacji, który obejmuje przedsięwzięcia w zakresie rozwoju wiedzy i umiejętności, reformy regulacyjnej i poprawy infrastruktury.
Otwarte innowacje są wspierane w Finlandii poprzez ułatwianie przepływu wiedzy i technologii. Istotne znaczenie ma dostępność centrów technologicznych jako platform dla sieci współpracy przedsiębiorstw i nauki. W Wielkiej Brytanii, podejście w polityce innowacyjnej promujące otwarte innowacje w usługach jest stosunkowo nowym zjawiskiem. Instrumentem wykorzystywanym w tym zakresie jest „Partnerstwo na rzecz transferu wiedzy”. Inicjatywa ta stanowi formę współpracy między biznesem a instytucjami akademickimi, w ramach której firmy mogą korzystać z osiągnięć sektora nauki.
Rozwój „żywych laboratoriów” w Polsce
Rozwój „żywych laboratoriów” w Polsce na bazie upowszechnienia popytowego podejścia do innowacji znajduje się w początkowej fazie rozwoju. Na koniec 2014 członkami ENoLL były tylko cztery polskie laboratoria. Pierwsze polskie „żywe laboratorium”, zostało utworzone w 2002 r. przez Fundację Progress and Business z Krakowa, uczestniczącą w promocji działalności laboratoriów na obszarze krajów Grupy Wyszehradzkiej. Głównym celem laboratorium jest wspieranie innowacyjnych firm w zakresie opracowywania strategii rozwoju technologicznego na bazie technologii informatycznych i komunikacyjnych, w tym rozwój komputerowych metod podejmowania decyzji oraz metod optymalizacyjnych.
Członkiem Europejskiej Sieci Żywych Laboratoriów został Turkowski Living Lab, którego celem jest podejmowanie działań na rzecz rozwoju społeczności wiejskich w ramach partnerstw tworzonych zarówno na arenie lokalnej, jak i międzynarodowej. Partnerami tego laboratorium zostały gminy powiatu tureckiego, firmy działające w obszarze technologii komunikacyjnych i informatycznych oraz organizacje społeczne. Inicjatywa ma na celu aktywizację turystyczną regionu, obejmuje prowadzenie prac badawczo – rozwojowych. Produkty i usługi są opracowywane, testowane i udoskonalane w warunkach rzeczywistych, w ramach interdyscyplinarnych zespołów obejmujących naukowców, przedsiębiorstwa, władze lokalne, organizacje społeczne i obywateli.
Wraz z upowszechnianiem w Polsce wiedzy na temat popytowego podejścia do innowacji coraz częściej można obserwować powstawanie kolejnych laboratoriów. Jako przykład może posłużyć Kielecki Park Technologiczny (KPT), który w marcu 2012 r. przystąpił do międzynarodowego projektu „Central European Living Lab for Territorial Innovation” (CentraLAB). Projekt ma na celu przekształcenie Europy Środkowej w szeroko zakrojone laboratorium innowacji realizowanych w wymiarze społecznym, organizacyjnym i technologicznym, w ramach którego realizowany będzie proces rozwoju innowacji z udziałem użytkowników. KPT będzie prowadzić prace badawcze w małych i średnich przedsiębiorstwach metodą „żywych laboratoriów”. Zadaniem KPT jest stworzenie sieci mikro, małych i średnich firm związanych z wzornictwem użytkowym i przemysłowym.
Kolejnym polskim członkiem europejskiej sieci jest od 30 sierpnia 2013 r. Poznan Living Lab (Żywe Laboratorium Poznań), reprezentowane przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo – Sieciowe, będące dostawcą mocy obliczeniowej i systemów archiwizacji, internetu i usług sieciowych, posiadające centrum badawczo – rozwojowe w zakresie sieci komputerowych nowych generacji.
W styczniu 2015 r. zostało uruchomione w Gdyni pierwsze w Polsce żywe laboratorium energetyczne, mianowicie Energa Living Lab. W nowej inicjatywie weźmie udział 300 gospodarstw domowych z siedmiu dzielnic Gdyni, posiadających liczniki zdalnego odczytu i korzystających z taryfy G11. Uczestnicy projektu będą mieli szansę obniżyć swoje rachunki za prąd a także nauczyć się, jak świadomie korzystać z energii testując nowe rozwiązania. Testowany system pozwoli włączać i wyłączać na odległość domowe urządzenia oraz taryfy z cenami za prąd zależnymi od pory dnia. Faza testów potrwa 18 miesięcy, a udział w projekcie jest bezpłatny. Projekt jest współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach Instrumentu LIFE+, a jego całkowity budżet wynosi ponad 1 mln 360 tys. euro.
Perspektywy rozwoju „żywych laboratoriów” w Polsce na bazie popytowego podejścia do innowacji należy postrzegać zarówno z punktu widzenia możliwości wynikających z samego charakteru organizacji, jak i zewnętrznych uwarunkowań jej funkcjonowania.
Warunkiem rozwoju nowego typu organizacji, jaką jest „żywe laboratorium” jest oparcie jej rozwoju na współpracy biznesu, nauki, obywateli i władz publicznych w procesie tworzenia innowacji. Przedsiębiorstwa reprezentujące w tym modelu sektor biznesu odpowiadają za komercjalizację produktów i usług, wykorzystanie wiedzy ekspertów i użytkowników, systematyczne gromadzenie informacji o potrzebach i doświadczeniach konsumentach. Szczególną rolę w zapewnieniu funkcjonowania „żywych laboratoriów” odgrywa administracja publiczna, do której zadań należy umożliwienie społeczeństwu uczestnictwa w procesach innowacyjnych, a przez to w procesach rozwoju lokalnego i regionalnego. Jednostki sektora publicznego odpowiadają za wspieranie i finansowanie rozwoju oraz tworzenie środowiska dla rozwoju innowacji i badań. Sektor nauki odpowiada za tworzenie nowej wiedzy służącej potrzebom żywych laboratoriów, z kolei społeczność lokalna ma za zadanie dostarczać informacji o swoich potrzebach i doświadczeniach, uczestniczyć w testowaniu produktów i opracowywaniu nowych koncepcji. Proces tworzenia tego typu partnerstw w Polsce sprowadza się obecnie do pojedynczych inicjatyw.
Cele projektuCentraLab ma na celu przekształcenie Europy Środkowej w szeroko zakrojone laboratorium innowacji, które obejmie nie tylko technologię, ale także równie ważne i często zaniedbywane innowacje w wymiarze społecznym i organizacyjnym. W ten sposób projekt ten dąży do sprecyzowania konkurencyjnej przewagi nowego modelu innowacji, który bazuje na bogatym, wspólnym dziedzictwie kulturalnym Europy Środkowej i musi być oparty na ponownym połączeniu i integracji ludzi i regionów. Wzmocni to spójność terytorialną, wypromuje wewnętrzną integrację i zwiększy konkurencyjność poprzez wzajemne kształcenie. CentraLab wpisuje się w ten sposób w Priorytet Innowacji dzięki systematycznemu a nie linearnemu podejściu do poprawy „klimatu dla innowacji we wszystkich regionach oraz umożliwienia im lepszego wykorzystania potencjału innowacyjnego”. Panuje coraz większy konsensus co do tego, że obecne podejście większości polityk dotyczących innowacji napędzane technologią należy uzupełnić spojrzeniem na rozwój terytorialny i regionalny.
W Polsce brakuje upowszechnienia wiedzy na temat zakresu wykorzystania popytowego podejścia do innowacji przez przedsiębiorców, jak również świadomości korzyści płynących z wdrażania nowej koncepcji. Należy podkreślić, że konsument i jego potrzeby długo nie były w centrum uwagi w wielu przedsiębiorstwach. Firmy korzystały głównie z informacji ze źródeł wtórnych czyli od hurtowni lub sprzedawców zamiast bezpośrednio pozyskiwać je od konsumenta. Informacje te stanowiły później podstawę do opracowywania nowych produktów lub udoskonalania już istniejących. Obecnie konieczne jest podejmowanie działań na rzecz podniesienia świadomości w zakresie celowości poznawania potrzeb konsumentów oraz znaczenia wpływu tego rodzaju wiedzy na tworzenie produktów dostosowanych do oczekiwań rynku. Tego typu inicjatywy realizowane są w Polsce na szerszą skalę dopiero od 2011 r.
Przedsiębiorstwa, które decydują się na przeprowadzanie badań rynkowych, częściej realizują je we własnym zakresie niż zlecają na zewnątrz. Nie posiadają przy tym wystarczającej wiedzy i kompetencji, aby prawidłowo przeprowadzić takie badania i zinterpretować wyniki. Z tego też względu firmom potrzebna jest specjalistyczna wiedza odnośnie sposobu przeprowadzania tego typu badań. Należy podkreślić, że z badań konsumenckich korzystają głównie duże przedsiębiorstwa, natomiast małe firmy z uwagi na koszt takich badań posiadają mniejszą wiedzę na temat procesu rozwoju nowych produktów.
„Żywe laboratoria” odgrywają istotną rolę w eliminowaniu luk. Przede wszystkim eliminują lukę występującą pomiędzy etapem tworzenia pomysłów a ich opracowaniem, komercjalizacją i wprowadzeniem na rynek w postaci gotowych produktów. Z tego też względu popytowe podejście do innowacji, przejawiające się umiejętnością odkrywania i zaspokajania faktycznych potrzeb konsumenta, już dzisiaj przyjmuje się w niektórych państwach za warunek przyszłej obecności na rynku i uzyskiwania przewagi konkurencyjnej.
Nowe możliwości w zakresie upowszechnienia nowej formy rozwoju innowacji zawarte zostały w Programie Ramowym w zakresie badań naukowych i innowacji „Horizon 2020” na lata 2014-2020, w którym zakłada się, że miasta i regiony będą uczestniczyć w tworzeniu nowych rodzajów wspólnych przedsięwzięć ukierunkowanych na partnerstwa publiczno-prywatne z udziałem obywateli oraz w podkreślaniu silniejszej roli użytkowników i otwartych innowacji. Należy przy tym podkreślić wielodyscyplinarny i wielokulturowy wymiar innowacji, co z kolei wymaga silnego uczestnictwa na poziomie życia codziennego. Laboratoria badawcze przestają być tradycyjnymi obiektami akademickimi a stają się regionalnymi systemami innowacji działającymi jako poligony doświadczalne służące przygotowywaniu wielu rodzajów innowacji wynikających z potrzeb użytkowników. Nie można ich stworzyć ani utrzymać bez aktywnego udziału władz lokalnych i obywateli.
„Żywe laboratoria” mogą odegrać w Polsce znaczącą rolę, jeśli chodzi o przybliżenie użytkowników do procesu tworzenia nowych rozwiązań, eliminowanie luki innowacyjnej pomiędzy rozwojem technologii a tworzeniem nowych produktów i usług, włączając w ten proces wszystkich głównych uczestników procesów innowacyjnych.
Korzyści z funkcjonowania „żywych laboratoriów” odnoszą wszyscy uczestnicy procesu innowacyjnego. Dla użytkowników jako członków danej społeczności istotne znaczenie ma ich aktywny udział w tworzeniu innowacji i wydłużaniu cyklu życia nowych produktów. Dla małych i średnich przedsiębiorstw oznacza to możliwość przenoszenia produktów i usług z rynków lokalnych na inne rynki. Dla dużych firm istotne znaczenie ma zwiększenie efektywności procesu innowacyjnego poprzez współpracę z innymi firmami jak również użytkownikami końcowymi. Dla sektora nauki, gospodarki i społeczeństwa, stymulowanie rozwoju współpracy pomiędzy biznesem, obywatelem i rządem pozwala zwiększyć dochody z inwestycji w prace badawcze nad nowymi technologiami i wdrożonymi innowacjami. „Żywe laboratoria” odgrywają także istotną rolę w eliminowaniu luk, przede wszystkim eliminują lukę występującą pomiędzy etapem tworzenia pomysłów a stworzeniem gotowych wyrobów.
